Część siedemnasta

Kilka dni później, późnym wieczorem Jem próbował zasnąć w zimnym baraku, ale tylko przewracał się z boku na bok, myśląc o tym, jak bardzo nie chciało mu się następnego dnia wstawać do kopalni. Odkąd wyszedł ze szpitala i rozeznał we wszystkim, co przegapił, coś bardzo go bolało na ciele i na duszy. Było mu dziwnie ciężko, na niczym nie potrafił się skupić, nie miał ochoty ani na jedzenie, ani na picie, na pracę i na odpoczynek, czuł się zmęczony i zniechęcony. Miał ochotę pójść spać i obudzić się za rok albo dwa. Albo nie obudzić w ogóle.

Odwrócił się plecami do ściany baraku i spojrzał w stronę małego okna. Szyba była brudna, ale widział przez nią kawałek gwieździstego nieba. Pogadałby sobie ze Smokeyem, ale stary dziadyga napalił trochę w piecyku, w którym już dawno przygasło, a potem gdzieś się wywlókł. Nie bardzo się do siebie ostatnio odzywali, głównie dlatego, że Jem ze swoimi napadami podłego nastroju potrafił rozłożyć na łopatki nawet najbardziej optymistycznie nastawionego rozmówcę. Już to razem przerabiali, kiedy zniknął tata. Smokey nie był głupi, niektóre sprawy należało zwyczajnie przemilczeć i przeczekać, zamiast upierać się i ciągnąć w górę kogoś, kto wcale nie chciał jeszcze podnosić się ze swojego prywatnego rynsztoku. Bo Jem nie był swoim ojcem, nie uciekał, kiedy robiło się za trudno. Nie był też swoją matką — na końcu zawsze wstawał.

Ale jeszcze nie teraz, pomyślał, przysłuchując się dochodzącym z kopalni głuchym wybuchom. Od tygodnia wybijali w skale za pomocą dynamitu nowy korytarz, szeroki na dwa metry i na tyle samo wysoki. Następujące jedno po drugim tąpnięcia przypominały Jemowi, jak bardzo był wdzięczny, że nie musiał tam teraz siedzieć. Do rana powinni skończyć. Znajome dźwięki trochę go uspokajały, upewniały, że wszystko było w porządku. Wydawało mu się, że za chwilę powinien zasnąć. Jego plany zostały jednak pokrzyżowane przez pospieszne kroki, które usłyszał zawczasu, oraz charakterystyczne szuranie i skrzypienie, z jakim otwierały się drzwi od ich baraku, odkąd Smokey się zapijaczył i przetrącił je pewnej nocy.

Najpierw zobaczył ciepłe światło lampy, a dopiero potem Palmera Cone’a w całej jego niedomytej okazałości, który na powitanie rąbnął kilka razy pięścią w ścianę.

— Cholera jasna! — syknął Jem, wyskakując z łóżka. — Czego się tłuczesz, baranie?

Palmer uniósł lampę na wysokość bladej twarzy. Minę miał śmiertelnie poważną.

— Tedowi odwaliło — oznajmił tylko, a Jem również pobladł. Jakby tego było mało, coś ciężkiego opadło mu na sam spód żołądka.
— Cholera jasna — powtórzył. — Tegom się spodziewał — dodał, łapiąc Palmera za rękę i kierując światło w swoją stronę. Znalazł i szybko naciągnął robocze spodnie, a potem złapał bluzę Smokeya, bo nie miał czasu szukać swojej. — Chodź — rzucił, dosłownie wypychając przed sobą Palmera. Zatrzasnął drzwi baraku i obaj pośpieszyli na drugą stronę obozu.

Wszyscy się tego spodziewali, tylko nie wiedzieli, kiedy nastąpi. Ted źle zniósł śmierć Pata. Płakał jak dziecko i chlał jakby każdy dzień był czwartym lipca. Gadał, że pójdzie i się powiesi, więc postanowili go pilnować — dziś zostawili na straży Palmera.

— Chybaś go samego nie puścił? — zapytał Jem, uświadomiwszy sobie, że Ted został bez nadzoru, skoro Palmer przyszedł po niego.

— Smokey przylazł.

Szli szybko, potykając się na nierównych ścieżkach wydeptanych w kamienistej ziemi między barakami. Noc była zimna. Chłodny wiatr bez trudu przenikał przez cienkie warstwy ubrania. Zanim dotarli na miejsce, ich uszu z daleka dobiegł zachrypnięty głos Smokeya. Stał z rozłożonymi szeroko ramionami i próbował zatrzymać Teda, który był o niego o głowę wyższy, o połowę cięższy i najwyraźniej bardzo zdeterminowany, żeby za wszelką cenę iść do przodu.

— Gadam ci, stój! — wrzeszczał Smokey, za nic mając, że wokół ludzie mogli próbować spać. — Stój, gdzie stoisz!

Zignorowawszy prośby, odepchnął go bez większego wysiłku na bok. Obserwowali Teda przez chwilę w milczeniu: Smokey, któremu ręce opadły i wyraźnie nie wiedział, co dalej, Palmer, wbity w ziemię z opuszczoną do kolan lampą i Jem, który postanowił działać, zanim będzie za późno.

Kazał na siebie czekać i pobiegł za Tedem.

— Ted! Ted! — zawołał. Dopadł do niego, kiedy odszedł już spory kawałek, jakby chciał wyjść na pustynię, nieważne, że  nie mogła go w żadne miejsce zaprowadzić, bo wokół nic nie było. Nigdzie by w taką ciemną noc nie doszedł, zgubiłby się i zaczął chodzić w kółko, póki nie wpadłby do opuszczonego szybu albo coś by go nie zjadło. — Co tobie? Gdzie leziesz? — zapytał, złapawszy go za ramię i zmusiwszy, by się odwrócił.

Wiedział, jak wyglądał człowiek zrozpaczony. Widział takiego człowieka we własnej matce, widział w sobie, kiedy zabrakło taty i kiedy dowiedział się, że umarła Ollie. Takiego samego człowieka zobaczył teraz w Tedzie, ale nie mógł mu pozwolić na zrobienie jakiejś głupoty.

— Wracajmy — powiedział, zaciskając dłoń na jego ramieniu. — Tam nic nie ma.

Ted obejrzał się za siebie i pobłądził nieobecnym wzrokiem po okrytej nieprzyjazną ciemnością okolicy.

— A Pat? — zapytał. W jego ciepłym oddechu Jem wyczuł ogromne ilości wypitej whisky.

Chryste Panie, co miał mu powiedzieć?

— Jego też nie ma — wychrypiał przez ściśnięte gardło.

— Jest z wami?

— Nie ma go z nami. Nie ma w ogóle.

Ted otarł wierzchem dłoni nos. Silniejszy podmuch wiatru wepchnął mu do oczu przydługie włosy.

— I jak ja mam z tym żyć? — Mimo ogromnych ilości bimbru i śmierdzącej whisky, jakie spożywał od śmierci Pata, stał prosto i mówił wyraźnie. Picie już nie pomagało, więc postanowił pójść. Nieważne gdzie, nieważne po co.

Zapadła między nimi cisza. Straszna, długa cisza, która dała Jemowi czas, by mógł pomyśleć. Pata pochowano w pośpiechu, jak wszystkie ofiary plagi. Zagrzebali go w ciemnym dole, przysypali paroma kamieniami, żeby do świeżej ziemi nie dobrały się zwierzęta, postawili kawał deski i tak zostawili. Ted jeszcze nie miał odwagi tam pójść. Może gdyby poszedł, zrobiłoby mu się trochę lepiej.

— Jest tam — Jema nagle olśniło. — Weźmiemy chłopaków. Chodź.

Zawrócił, ciągnąc za sobą zobojętniałego Teda.

— Palmer! — zawołał, kiedy dotarli z powrotem do baraków. — Zaprowadzisz nas na cmentarz. Tylko dobrze świeć, bo nogi połamiemy — postanowił, a Palmer tak przejął się swoim nowym zadaniem, że mało brakło i zasalutowałby.

— Ej! Gdzie wy? — Znalazł się i Smokey.

— Na cmentarz — odparł Jem, wskazując ruchem głowy kierunek. — Weź coś na popicie i nas dogoń.

Jasny gwint, pomyślał Jem, kiedy Palmer, trzymając wysoko lampę, prowadził ich po pełnym wertepów zboczu. Tej drogi górnicy z obozu używali, kiedy nie chcieli zbytnio pokazywać się na ulicach miasta. Wchodzili bokiem, chyłkiem przymykali między budynkami, do swoich spraw. Tędy najbliżej było do Sundownera, w którego oknach na dole wciąż paliły się światła. Jema nigdy wcześniej tak mocno nie uderzyło, że cmentarz znajdował się dosłownie o rzut beretem od hotelu.

Smokey dogonił ich, kiedy krążyli między mogiłami. Ted, choć jeszcze trzeźwy, nie robił żadnego użytku ze swoich nóg i Jem musiał objąć go w pasie i tak prowadzić, żeby nie zdemolował przypadkiem czyjegoś grobu. Palmer przysięgał, że ofiary plagi chowano z tyłu, w nowo rozkopanym rzędzie, ale w ciemności wszystko wyglądało inaczej. Gdy wreszcie znaleźli właściwy grób, Jem wziął od Smokeya ogromną butelkę ciemnego bimbru.

— Panowie — zaczął, pozbywszy się nakrętki. — Pat — wskazał na długą, prostokątną deskę z cynową tabliczką z imieniem i nazwiskiem. — Zdrowie — to powiedziawszy, przechylił butelkę i wylał kilka sporych łyków na suchą ziemię.

Światło nagle się rozproszyło: to Palmerowi drgnęła ręka.

— Dobry był z niego chłop — powiedział aż nazbyt podniosłym tonem.

Smokey chrząknął głośno, przytakując. Jem podał butelkę Tedowi i przypilnował, żeby wypił co najmniej tyle, ile właśnie zostało wylane. Potem napił się sam. Bimber był i porządny, bo miało się go ochotę natychmiast zwrócić. Smokey i Palmer pociągnęli swoje, a potem puścili tak dwie kolejki, póki nic im nie zostało.

— Którego on umarł? — zapytał Palmer, pochylając się nad tabliczką. — Nie napisali.

— Oczywiście, że nie napisali — powtórzył rozżalony Ted, siadając na ziemi.

Jem przykucnął i zaczął układać duże kamienie wokół grobu.

— Pierwszego? — zasugerował Smokey.

— Nie, chyba drugiego… — zaprotestował Palmer.

— Trzydziestego pierwszego. — Wszyscy trzej spojrzeli na Teda. — Miał trzydzieści trzy lata. Trzydzieści cztery w grudniu — kontynuował, a jego ponury, głęboki głos odbijał się w ich myślach niczym echo. — W dziewięćdziesiątym trzecim przyjechał do Nowego Jorku z Irlandii z matką, ojcem i starszym bratem. Niemiec w połowie, matka O'Sullivan. Brat miał straszne suchoty. Zatrzymali go na Ellis Island. Nawet nie wypuścili, żeby umarł przy rodzinie. Tam się skończył.

Stali przez chwilę, zamyśleni. Palmer pociągał nosem. Zawiał chłodniejszy wiatr. Jem kątem oka bacznie przyglądał się Tedowi, który wyglądał i zachowywał się dużo spokojniej.

— Zimno — odezwał się Smokey.

— Wstaję jutro do roboty — zawtórował mu Palmer.

Jem, który również musiał o szóstej zameldować się na posterunku, czuł, że to jeszcze nie koniec.

— Idźcie — powiedział. — My jeszcze pogadamy.

Nie protestowali. Poklepali wciąż siedzącego na ziemi Teda po plecach, pustą butelkę oparli o drewniany nagrobek, zabrali lampę i ruszyli z powrotem do obozu. Jem tymczasem usiadł obok Teda. Położył mu dłoń na ramieniu i zaczął zachęcać do wstawania. Udało mu się, dopiero gdy wiatr przybrał na sile i zmienił kierunek, rzucając im piachem prosto w oczy. Gdy opuszczali cmentarz i wchodzili na główną, przecinającą Tonopah na pół ulicę, uniósł wzrok w stronę pogrążonego już w ciemności Sundownera. Mógłby jednak przysiąc, że przez ułamek sekundy zauważył w jednym z okien białą postać, odgarniającą zasłony na piętrze.

Noc była jeszcze młoda, ale obaj potrzebowali się rozgrzać. Ted, trochę omamiony wyjątkowo uczciwym bimbrem, dał się na chwilę zaciągnąć do saloonu, gdzie obaj trzasnęli sobie dwie kolejki… Albo pięć. Sprawa miała się tak, że kiedy dobrze po północy wytoczyli się z powrotem na ulicę,  obaj byli mocno zawiani, choć jeden próbował wspierać się na drugim.

— Na pociąg — wybełkotał Ted, kierując się w stronę przeciwną do tej, z której przyszli.

— Jaki pociąg? — zdziwił się Jem, trochę zbyt głośno jak na porę ciszy nocnej.

— Do Chicago!

Jem spojrzał na Teda niczym na wariata, ale zaraz potem parsknął śmiechem.

— Nie udruj ze mnie… — pogroził.

— Ja? Nigdy!

To zawoławszy, Ted pociągnął go naprzód. Wlekli się pustymi ulicami, mijając pogrążone w ciemnościach budynki. Na stacji, nad wejściem do kasy biletowej, paliła się lampa. Usiedli pod ścianą, Jem z jedną wyciągniętą nogą w okręgu żółtego światła.

Czekali na pociąg, który nie przyjeżdżał.

— Kogo masz w Chicago? — zapytał wreszcie Jem.

Ted poruszył się nagle.

— Nikogo. Pat ma. Babę i dzieciaka.

— Opowiadasz…

— Jak matkę kocham, mieli przyjechać w przyszłym roku.

A to ci dopiero. Pat nigdy o nich nie wspominał.

— To skąd ty jesteś? — podjął znowu Jem.

— Baltimore. 

Przypomniała mu się stara piosenka, którą śpiewał w Deadwood kąsający zasraniec Wylie Prescott.

— Got a wife and kids in Baltimore, Jack… — zaśpiewał cicho.

— I went out for a — Ted czknął — and I never went back…

— Znasz to?

— Każdy zna.

Siedzieli przez chwilę w kompletnej ciszy. Zrobiło się jeszcze zimniej niż wcześniej, ale obaj byli tacy wypici, że zupełnie im to nie przeszkadzało. Mogli do woli wsłuchiwać się w krzyki ostatnich niedobitków, opuszczających saloony i w czkanie Teda. Jem zaczął poważnie myśleć nad tym, czy może nie lepiej byłoby z powrotem znaleźć się w łóżku pod kocem, gdy usłyszeli czyjeś ciężkie kroki i po ich lewej, zza budynku kas wyłoniła się ciemna sylwetka. Ted czknął głośno, a potem kichnął dwa razy.

— Kto tu jest? — Padło pytanie i Jem natychmiast rozpoznał głos zastępcy komendanta Marshalla, od jakiegoś czasu znanego mu również jako pierdoła Fox.

— Obywatele! — zawołał Ted, nawet nie spoglądając w jego stronę. Siedział ze spuszczoną nisko głową i wpatrywał się we własne palce.

— Jacy obywatele? — zainteresował się Fox, podchodząc bliżej. Zatrzymał się u ich stóp. Założywszy kciuki za pasek u spodni, wychylił się do przodu. Musiał czuć się w tej chwili bardzo ważny. — Z której jesteście kopalni?

Jem przełknął głośno ślinę, zdjęty nagłym strachem przed autorytetem w postaci zastępcy komendanta. W odpowiedzi uprzedził go jednak Ted, który zaczął niezdarnie podnosić się na równe nogi.

— Lyman, dobrze wiesz, z której, ty stara pierd… — Nie miał szansy dokończyć, bo Jem rzucił się na niego, zakrywając mu usta dłonią.

— Miał paskudny tydzień, panie władzo — wyjaśnił, starając się brzmieć trzeźwo, choć podejrzewał, że wódą waliło od nich obu na kilometr.

Jego przypuszczenia potwierdziły się, kiedy Fox z obrzydzeniem pociągnął nosem. Padające z lampy nad drzwiami światło pozwoliło mu zobaczyć grymas na jego twarzy.

— Ted Dempsey z Belmont — powiedział Fox, nic nie robiąc sobie z obecności Jema. — I twój, jak przypuszczam, chłopak?

Ted zazgrzytał zębami.

— Chyba, kurwa, twój…

— To nie mój ojciec — wtrącił się znowu, tym razem już mocno zdezorientowany Jem.

Fox westchnął ciężko, przewrócił oczami i spojrzał wreszcie w jego stronę.

— Imię? Nazwisko? Wylegitymujcie się, obywatelu.

Jema zmroziło.

— Jack…? — odparł niepewnie.

Fox zmarszczył brwi.

— Musiałeś się zastanawiać? — zakpił. — Dobra, chuj mnie to.

Jemowi ręce opadły, dosłownie.

— Od której dzisiaj wraca pan władza, co? — rzucił wyzywającym tonem Ted, gotów podwijać rękawy i rzucać się do bitki.

Fox nie dał się sprowokować. Postąpił krok do tyłu, spoglądając na Teda z wyraźną pogardą.

— Morda w kubeł, pe…

— DOSYĆ! — ryknął Jem, zaskakując nawet samego siebie. — My już idziemy — powiedział twardo, obejmując Teda wokół szyi swoim mocnym ramieniem. — Idziemy — dodał.

Minęli Foxa, który powiódł za nimi wzrokiem i miał ochotę coś jeszcze powiedzieć, pewnie tylko po to, żeby do niego należało ostatnie słowo, ale po chwili machnął ręką i niespiesznym krokiem opuścił stację.

— Pat by się oszczał ze śmiechu — mruknął Ted, kiedy Jem kładł go w baraku do łóżka.

Pokiwał tylko głową i zdjął mu buty oraz przykrył dwoma kocami. Potem usiadł na pustym łóżku Pata i czekał, aż Ted zacznie chrapać. Nie zajęło to długo. Odczekawszy jeszcze chwilę, tak dla pewności, ostrożnie wstał i wyszedł, zamykając za sobą drzwi. Nie miał pojęcia która mogła być godzina, wiedział tylko, że z chwilą, w której został sam pośrodku ciemnej, rześkiej i pełnej gwiazd nocy, nagle uszły z niego wszystkie nagromadzone przez ten długi wieczór emocje.

Bał się, co będzie dalej z Tedem. W ogóle bał się o przyszłość. Poczuł falę takiego smutku, że zachciało mu się płakać, mógł się tam po prostu rozryczeć jak dziecko, tak jak stał przed barakiem. Wziął jednak kilka głębokich wdechów, zacisnął wargi i popatrzył w błyszczące niezmordowanymi światłami niebo. W domu te gwiazdy były takie same, ale wciąż potrafił za nimi zatęsknić. Pomyślał, że teraz, kiedy życie zabrało mu prawie wszystko, co miał i rozdarło na strzępy, musiał wyłożyć na stół to, co pozostało i rozegrać swoje karty najlepiej, jak tylko potrafił. I właśnie to, począwszy od tamtej chwili, zamierzał zrobić.

Ale najpierw musiał się trochę przespać.